Ε Π Ι Θ Ε Ω Ρ Η Σ Η
Ας υποθέσουμε λοιπόν ότι πρώτα προετοιμαστήκαμε κατάλληλα, δηλαδή, διαβάσαμε με προσοχή όλα τα προηγούμενα κεφάλαια και ιδιαίτερα αυτό περί της βιολογίας της μέλισσας, προμηθευτήκαμε όλο τον απαιτούμενο βασικό εξοπλισμό, στολή, γάντια, καπνιστήρι, ξύστρα και βούρτσα. Κατόπιν προμηθευτήκαμε το πρώτο μελίσσι μας ή κυψέλες μας. Καλό είναι να αρχίσουμε με μία ή το πολύ τρείς κυψέλες και βλέποντας θα προχωρήσουμε γιατί οι εργασίες είναι πολλές και απαιτούν χρόνο που ίσως δεν υπάρχει.
Οι νέες κυψέλες - αποικίες θα πρέπει να έχουν νέα βασίλισσα ολίγων ημερών ή μηνών, ώστε να έχουμε αρκετό χρόνο να αποκτήσουμε την εμπειρία της διαχείρισής τους. Εγκαταστήσαμε τις κυψέλες στην τοποθεσία που επιλέξαμε με βάση την τοπογραφία, την εύκολη πρόσβαση και το σπουδαιότερο την σχετική ανθοφορία της περιοχής την οποία έχουμε διαπιστώσει από προηγούμενες επισκέψεις. Να σημειώσουμε οτι δεν είναι επιτρεπτό να εγκαταστήσουμε κυψέλες σε περιοχή που υπάρχουν ήδη κυψέλες άλλων μελισσοκόμων, τουλάχιστον οχι κοντύτερα των 3 χιλιομέτρων.
Οι κυψέλες πρέπει να μην εφάπτονται απ'ευθείας στο έδαφος, αλλά να είναι σε κάποια βάση, από πέτρες ή άλλο υλικό. Η καλύτερη λύση είναι τα μεγάλα τούβλα, προσφέρουν εύκολα επίπεδη επιφάνεια και κρατάνε πολύ χρόνο. Η είσοδος των μελισσών πρέπει να έχει νότιο ή νοτιοδυτικό προσανατολισμό για την προστασία της αποικίας από τις άσχημες καιρικές συνθήκες. Πίσω από τις κυψέλες πρέπει να αφήσουμε κάποιο χώρο με πλάτος τουλάχιστον ένα μέτρο για την μετακίνησή μας και αυτό γιατί πάντοτε όλες οι επιθεωρήσεις γίνονται με το σώμα μας πίσω από την είσοδο της κυψέλης. Αν όλα έχουν γίνει σωστά, γρήγορα θα έλθει η στιγμή της πρώτης επιθεώρησης. Οι εργασίες της επιθεώρησης είναι διαφορετικές για κάθε εποχή και αργότερα θα εξετάσουμε μία προς μία τις εποχικές επιθεωρήσεις. Προς το παρόν πρέπει να μάθουμε τι είναι μια επιθεώρηση, τι πρέπει να ψάχνουμε και τι πρέπει να κάνουμε ανάλογα με τα ευρήματα στην κυψέλη.
Επιθεώρηση είναι η επίσκεψη στο μελισσοκομείο, η καλή παρατήρηση της δραστηριότητας στην είσοδο της κυψέλης και τέλος το άνοιγμα της κυψέλης. Κάθε παρατήρησή μας έξω ή μέσα στη κυψέλη πρέπει να καταγράφεται επί τόπου πρόχειρα, γι'αυτό το μολύβι και το σημειωματάριο δεν πρέπει να λείπουν από την τσέπη μας. Ας υποθέσουμε επίσης οτι είμαστε σε εποχή δραστηριότητας, δηλαδή τους μήνες από τέλος Ιανουαρίου έως το τέλος του Οκτώβρη, ανάλογα με την περιοχή του μελισσοκομείου.
Η πρώτη λοιπόν σημείωση θα είναι τι συμβαίνει έξω από την κυψέλη, αν η δραστηριότητα είναι φυσιολογική που σημαίνει ότι μέλισσες μπαίνουν και άλλες βγαίνουν συνεχώς από την θυρίδα εξόδου, ή υπάρχει κάποια και πόση αναστάτωση, αν δηλαδή μεγάλος αριθμός μελισσών βρίσκεται στην είσοδο, περπατούν στα τοιχώματα, ή πετούν γύρω και κοντά στην κυψέλη συνεχώς. Αν δεν είναι φυσιολογική δραστηριότητα, θα προχωρήσουμε σε πιο επισταμένη έρευνα κατά την εσωτερική επιθεώρηση της κυψέλης. Και αυτό γιατί πρέπει να διαπιστώσουμε την αιτία της αναστάτωσης, που μπορεί να είναι επικείμενος αφεσμός, ασθένεια, παρόν κάποιος εχθρός της μέλισσας, κλπ.
Συνεχίζοντας για το άνοιγμα της κυψέλης, ανάβουμε το καπνιστήρι, (Πληροφορίες) φοράμε όλα τα προστατευτικά της στολής και πλησιάζοντας στο πίσω μέρος της κυψέλης, φυσάμε με το καπνιστήρι 2-3 φορές στα ανοίγματα (παραθυράκια) του καπακιού της κυψέλης. Αυτό το ελαφρό κάπνισμα έχει σαν αποτέλεσμα να ειδοποιηθούν οι μέλισσες ότι έπεται επιθεώρηση. Αυτό βέβαια θα συμβαίνει μετά από μια περίοδο όπου οι επιθεωρήσεις θα είναι σε τακτικά διαστήματα ανά 7 ημέρες ή και λίγο περισσότερες. Η κανονική περιοδικότητα των επιθεωρήσεων έχει σαν αποτέλεσμα να χαραχθεί στη μνήμη των μελισσών και έτσι να γνωρίζουν τι περίπου θα συμβεί μετά από το πρώτο ελαφρό κάπνισμα. Επίσης το ίδιο κάπνισμα διώχνει τις μέλισσες από την κορυφή των πλαισίων.
Ανοίγουμε με σίγουρες κινήσεις το καπάκι, (ούτε βιαστικά ούτε πολύ αργά) και αν υπάρχουν αρκετές μέλισσες ακόμη στην κορυφή των πλαισίων, φυσάμε 2-3 φορές ακόμη ελαφρά. Να έχουμε υπ'οψη ότι πολύς καπνός είναι εν δυνάμει επικίνδυνος για την ζωή των μελισσών μας. Αν όλα εξελίσσονται ομαλά, οι μέλισσες θα υποχωρήσουν στο εσωτερικό των πλαισίων και τότε με την ξύστρα (Πληροφορίες) θα ανοίξουμε ελαφρά το πρώτο πλαίσιο στην άκρη της κυψέλης που θα επιθεωρήσουμε ώστε να ξεκολήσει από τα υπόλοιπα. Το ίδιο θα γίνεται και σε κάθε ένα επόμενο πλαίσιο. Τραβώντας ελαφρά και σταθερά το πλαίσιο προς τα πάνω, όταν ελευθερωθεί το κρατάμε πάντα πάνω από την ανοικτή κυψέλη και αρχίζουμε να εξετάζουμε το περιεχόμενό του και από τις δύο πλευρές.
Τα κτισμένα από μέλισσες πλαίσια - κηρήθρες μπορεί να περιέχουν τα παρακάτω κελλιά μόνο ή ανάμικτα με:
Η διάταξη των κηρήθρων ανάλογα με το περιεχόμενό τους σε μια κυψέλη είναι η εξής:
Στο κέντρο της κυψέλης βρίσκονται τα πλαίσια με τον κλειστό ή ανοικτό γόνο και στις άκρες τα πλαίσια όπου είναι αποθηκευμένο μέλι. Όλη αυτή η περιοχή της φωλιάς της αποικίας μέσα στην κυψέλη, ονομάζεται "γονοφωλιά".
Τους μήνες της έντονης δραστηριότητας της αποικίας, η "γονοφωλιά" δεν έχει σαφή όρια και η θερμοκρασία στο κέντρο της διατηρείται σταθερή στους +35o C. Αντιθέτως τον χειμώνα όλη η αποικία μαζεύεται γύρω από όλη αυτή την περιοχή σε σφικτό σχήμα μπάλας, τόσο μικρότερο όσο χαμηλότερη είναι η εξωτερική θερμοκρασία, στην προσπάθειά τους να διατηρήσουν την σωστή θερμοκρασία για τον γόνο στο κέντρο της +20 - 30o C , ενώ στον εξωτερικό "μανδύα" της μπάλας είναι +8o C. Τότε την ονομάζουμε "μελισσόσφαιρα".Τα πλαίσια γόνου μπορεί να έχουν στην εξωτερική περιφέρειά τους ανοικτά ή κλειστά κελλιά με μέλι, λίγο πιο μέσα κελλιά με γύρη, ακόμη πιο μέσα ανοικτά κελλιά με αυγά ή κάμπιες, στο κέντρο σφραγισμένα κελλιά εργατριών ενώ στις κάτω άκρες σφραγισμένα κελλιά κηφήνων.
Αυτή η διάταξη του χτισίματος των μελισσών, εξασφαλίζει την επάρκεια θερμοκρασίας για τον γόνο, (κέντρο) την άμεση πρόσβαση των παραμάνων εργατριών στις πηγές της τροφής που δίνουν στον γόνο και την εύκολη πρόσβαση της βασίλισσας στα άδεια καθαρισμένα κελλιά για να γεννήσει.Σε αυτό το σημείο της επιθεώρησης, αναδεικνύεται η μεγάλη χρησιμότητα των γνώσεών μας γύρω από τον βιολογικό κύκλο της μέλισσας που πρέπει οποσδήποτε σχεδόν να αποστηθίσουμε. Οι χρόνοι ζωής των τάξεων, οι χρόνοι εκκόλαψης των αυγών, της κάμπιας, της χρυσαλλίδας και ο τρόπος κατασκευής των κελλιών των εργατριών, των κηφήνων και της βασίλισσας είναι τα ευρήματα μιας επιθεώρησης. Ανάλογα λοιπόν με αυτά τα ευρήματα είναι και οι χειρισμοί που εμείς πρέπει να κάνουμε. Το πλήθος των χτισμένων κηρήθρων, το πλήθος και η "ταυτότητα" των κελλιών σε κάθε κηρήθρα, θα πρέπει να μας "διηγείται" την ιστορία της εξέλιξης και της σημερινής κατάστασης της κυψέλης. Οι τακτικές λοιπόν επιθεωρήσεις και οι ανάλογες σημειώσεις μας, ξετυλίγουν αυτό το κουβάρι της ζωής της αποικίας.
πηγή kynigos.net.gr/bees/epitheorisi.php
